64. Biểu đồ hình nến có những ưu điểm gì?

Trong rất nhiều lĩnh vực của đời sống các biểu đồ dạng tuyến là công cụ rất phổ biến để mô tả diễn biến của một tham số nào đó trong một khoảng thời gian nhất định. Đối với các thị trường tài chính, biểu đồ dạng tuyến là đường nối liền các mức giá trong những khoảng thời gian liên tiếp nhau. Nhưng ở đây nó thể hiện một vài nhược điểm, bởi thời gian được xem xét trên biểu đồ càng dài thì số lượng các điểm được xác định để hình thành đường biểu diễn càng ít và như vậy, diễn biến của giá cả không được thể hiện đầy đủ và các biến động trong ngắn hạn thì hầu như không xuất hiện trên các biểu đồ dài hạn.

Nắm bắt được giới hạn biến động giá cả, mức cao nhất, thấp nhất cũng như sự thay đổi của nó là một yếu tố rất quan trọng đối với nhà kinh doanh. Biểu đồ hình nến sẽ biểu diễn rất rõ những điều này. Nó sẽ thể hiện đầy đủ các mức giá cao nhất và thấp nhất trong một quãng thời gian nhất định cũng như các mức giá mở cửa và đóng cửa trong quãng thời gian ấy. Ví dụ, nếu xem xét một biểu đồ nến theo ngày, mỗi nến sẽ phản ánh diễn biến của giá cả trong một ngày nhất định.

Thanh nằm giữa mức giá mở cửa và đóng cửa là thân nến. Thân nến màu trắng thể hiện giá đóng cửa cao hơn giá mở cửa (giá tăng trong suốt ngày giao dịch). Hình nến này được gọi là nến theo chiều giá lên (ascending/ bullish candle).

Nếu thân nến có màu đen thì ngược lại, giá đóng cửa thấp hơn giá mở cửa và hình nến được gọi là nến theo chiều giá xuống (descending/bearish candle). Các đường thẳng nằm theo thân nến ở phía trên và phía dưới được gọi là bóng nến (shadows). Chúng phản ánh khoảng cách giữa giá đóng cửa (hoặc mở cửa) và giá cao nhất (hoặc thấp nhất) trong ngày.

Biểu đồ hình nến thể hiện diễn biến của giá trong quá khứ, từ đó cho ta dự báo về những diễn biến của nó trong tương lai. Biểu đồ hình nến được những nhà kinh doanh tại Nhật Bản sử dụng đầu tiên để phân tích các mô hình giá. Có hai mô hình giá cơ bản là Mô hình đảo chiều (Reversal Patterns) và Mô hình tiếp diễn (Continuation Patterns). Thông qua việc diễn giải các mô hình này, nhà kinh doanh sẽ dự đoán được diễn biến của giá cả trong tương lai. Biểu đồ hình nến thường được sử dụng để phát hiện điểm đầu và điểm cuối của những đợt biến động giá cả mạnh.

Các mô hình giá cũng có thể được nhận diện bằng biểu đồ dạng tuyến, nhưng để thể hiện chúng một cách chính xác thì bạn nên dùng biểu đồ hình nến. Ví dụ, nếu nhận thấy mô hình giá “Đầu và vai” (Head and Shoulders) trên một biểu đồ nến thì bạn cũng có thể quan sát thấy một dấu hiệu xác nhận độ chắc chắn – một mô hình Sao băng (shooting star) hay mô hình Cái búa (Hammer) ở trên cùng phần “đầu” của mô hình đó. Có đến hơn 100 mô hình giá khác nhau. Nhà kinh doanh cần dành thời gian nghiên cứu những mô hình này cũng như phương pháp áp dụng chúng vào thực tế giao dịch để tích lũy những kinh nghiệm cần thiết cho thành công. Các mô hình giá được chia làm một vài nhóm để giúp người dùng dễ dàng nắm bắt và áp dụng chúng hơn:

• §Mô hình giá lên và giá xuống (Ascending và Descending Price Patterns);
• §Mô hình giá đảo chiều (Reversal Price Patterns) (tại đỉnh và đáy);
• §Mô hình giá điều chỉnh

Nếu thị trường đang đi xuống hoặc đi lên thì bạn nên tìm kiếm những mô hình giá sau:

Hình ảnh	Tên gọi	Mô tả	Diễn giải
	Các mô hình của xu hướng giá lên
	Nến trắng lớn (Big White Candle)	Hình nến theo chiều giá lên dài với bóng ngắn	Mô hình tăng trưởng
	Giá lên 3 (Bullish 3)	Ba nến màu đen ngắn nằm xen giữa hai nến trắng dài	Xu hướng tăng giá tiếp diễn
	Nến Harami theo giá lên (Bullish Harami)	Một nến dài đen tiếp nối một nến trắng ngắn	Giá bắt đầu tăng sau khi một xu hướng đi xuống kết thúc
	Nến với bóng dưới dài (Long Lower Shadow)	Nến có mức giá thấp nhất thấp hơn rất nhiều so với giá đóng cửa	Dấu hiệu tăng giá
	Cửa sổ tăng giá (Rising Window)	Có một khoảng cách giữa hai nến theo giá lên	Mức hỗ trợ mạnh có thể hình thành tại khoảng trống giá
	Các đường phân chia (Separating Lines)	Trong một xu hướng đi lên có một nến màu trắng nối tiếp ngay sau nến màu đen với mức giá mở cửa bằng nhau	Giá tiếp diễn
	Thân nến trắng (White Body)	Giá đóng cửa cao hơn giá mở cửa	Tiếp tục xu hướng tăng giá
	Nến hình búa hay nến trọc đầu (Hammer or Shaven Head)	Nến có thân nhỏ và bóng dưới dài	Dấu hiệu đảo chiều của xu hướng giá xuống
Hình ảnh	Tên gọi	Mô tả	Diễn giải
	Các mô hình của xu hướng giá xuống
	Nến đen lớn (Big Black Candle)	Nến dài thể hiện giá đi xuống với bóng ngắn	Mô hình giá giảm
	Nến với bóng trên dài (Long Upper Shadow)	Nến có giá cao nhất cao hơn rất nhiều so với giá mở cửa	Mô hình giá giảm
	Trên đường Neck-Line (On Neck-Line)	Giá đang giảm, đồng thời xuất hiện một nến trắng ngắn ngay sau nến đen dài với mức giá đóng cửa của nến trắng bằng mức giá thấp nhất của nến đen	Giá sẽ tiếp tục giảm, và nến xuất hiện sau sẽ ở vị trí thấp hơn nến trắng
	Cửa sổ giảm giá (Falling Window)	Xuất hiện khoảng cách giữa một nến đen và một nến trắng	Ngưỡng kháng cự mạnh có thể hình thành tại khoảng cách này
	Sao băng	Nến với thân nhỏ và bóng trên, bóng dưới rất ngắn hoặc không xuất hiện	Mô hình giá giảm
	Nến Harami theo giá xuống (Bearish Harami)	Một nến trắng dài được nối tiếp bởi một nến đen ngắn	Mô hình giá giảm sau khi xu hướng giá lên kết thúc
	Giá xuống 3 (Bearish 3)	Ba nến trắng ngắn hình thành ở giữa hai nến đen dài Candles	Xu hướng giảm giá tiếp diễn
	Thân nến đen (Black body)	Một nến đen với thân dài, giá đóng cửa thấp hơn giá mở cửa	Xu hướng giảm giá tiếp diễn
	Các đường phân chia (Separating Lines)	Trong một xu hướng đi lên có một nến màu trắng nối tiếp ngay sau nến màu đen với mức giá mở cửa bằng nhau	Giá tiếp diễn
	Người đàn ông treo cổ (Hanging Man)	Nến với thân ngắn và bóng dưới dài	Dấu hiệu đảo chiều của xu hướng đi lê

Dưới đây là một vài mô hình đảo chiều giá được hình thành tại đáy hoặc đỉnh của các lần biến động giá:

Hình ảnh	Tên gọi	Mô tả	Diễn giải
	Mô hình đảo chiều tại đỉnh
	Nến Doji hình bia mộ (Gravestone Doji)	Giá mở cửa và giá đóng cửa bằng nhau	Dấu hiệu đảo chiều tại đỉnh – Bóng trên càng dài thì khả năng giá giảm càng tăng
	Đàn quạ đen (Three Black Crows)	Giá đóng cửa của các nến giảm dần	Dấu hiệu đảo chiều tại đỉnh
	Nến Harami theo giá  xuống và hình chữ thập (Bearish Harami Cross)	Một nến trắng dài nối tiếp bởi một nến Doji	Dấu hiệu đảo chiều tại đỉnh
	Sao hôm (Evening star)	Một nến trắng dài, tiếp theo là một nến trắng ngắn với giá mở cửa cao hơn giá đóng cửa của nến trước, cuối cùng là một nến đen với chiều dài thân tối thiểu bằng 50% nến trắng dài ban đầu	Dấu hiệu đảo chiều tại đỉnh
	Sao hôm với nến Doji (Evening Doji Star)	Một nến trắng dài, tiếp theo là một nến Doji  với giá mở cửa cao hơn giá đóng cửa của nến trước, cuối cùng là một nến đen với chiều dài thân tối thiểu bằng 50% nến trắng dài ban đầu	Dấu hiệu đảo chiều tại đỉnh
	Nến Doji chân dài	Nến Doji với các bóng trên và dưới dài. Giá mở cửa và giá đóng cửa bằng nhau.	Dấu hiệu đảo chiều tại đỉnh
	Đường giá giảm sâu (Engulfing Bearish Line)	Một nến đen dài xuất hiện sau và áp đảo nến trắng ngắn phía trước	Dấu hiệu đảo chiều tại đỉnh
	Mây đen che phủ (Dark Cloud Cover)	Nến trắng dài xuất hiện trước, sau đó là một nến đen dài với giá mở cửa cao hơn giá đóng cửa của nến trước và ít nhất 30% thân nến sau gối lên thân nến trước.	Dấu hiệu đảo chiều tại đỉnh của một xu hướng đi lên
Hình ảnh	Tên gọi	Mô tả		Diễn giải
	Mô hình đảo chiều tại đáy
	Đường tăng giá mạnh (Engulfing Bullish Line)	Một nến trắng dài xuất hiện sau và áp đảo nến đen ngắn phía trước		Dấu hiệu đảo chiều tại đáy
	Sao Doji (Doji Star)	Một nến doji xuất hiện sau một nến đen dài, sau đó lại là một nến trắng		Tín hiệu đảo chiều sẽ được xác nhận bởi nến trắng xuất hiện phía sau
	Nến Doji	Tin Giá mở cửa và giá đóng cửa bằng nhau. Bóng nến càng dài thì tín hiệu đảo chiều càng đáng tin cậy		Nến Doji là một thành phần rất quan trọng trong nhiều mô hình giá
	Nến Harami theo chiều giá lên với hình chữ thập (Bullish Harami Cross)	Một nến Doji xuất hiện sau một nến đen dài		Dấu hiệu đảo chiều tại đáy
	Hình Búa ngược (Inverted Hammer)	Một nến (trắng hoặc đen) với thân ngắn và bóng trên dài		Tín hiệu đảo chiều sẽ được xác nhận bởi nến trắng xuất hiện phía sau
	Sao mai Doji (Morning Doji Star)	Một nến đen dài, tiếp theo là một nến Doji  với giá mở cửa thấp hơn giá đóng cửa của nến trước, cuối cùng là một nến trắng với chiều dài thân tối thiểu bằng 50% nến đen dài ban đầu		Dấu hiệu đảo chiều tại đáy
	Sao mai	Một nến đen dài, tiếp theo là một nến trắng ngắn với giá mở cửa thấp hơn giá đóng cửa của nến trước, cuối cùng là một nến trắng với chiều dài thân tối thiểu bằng 50% nến đen dài ban đầu		Dấu hiệu đảo chiều tại đáy
	Đường phân phối	Một nến đen dài được nối tiếp bởi một nến trắng với giá mở cửa thấp hơn giá thấp nhất của nến đen trước đó, đồng thời chiều dài thân tối thiểu bằng 50% thân nến màu đen		Dấu hiệu đảo chiều tại đáy
	Ba người lính mặc quân phục trắng (Three White Soldiers)	Một chuỗi các nến trắng với giá đóng cửa của nến sau cao hơn nến trước		Dấu hiệu đảo chiều tại đáy

Rất khó để có thể dự đoán được xu hướng giá cả trong một thị trường đang điều chỉnh và không có xu hướng rõ ràng. Các mô hình điều chỉnh trong các thị trường đó như sau:

Hình ảnh	Tên gọi	Mô tả	Diễn giải
	Các mô hình điều chỉnh
	Đỉnh xoay tròn	Nến với thân ngắn và các bóng ngắn	Đây là mô hình giá trung lập và không đưa ra bất cứ tín hiệu nào
	Các đỉnh kẹp (Tweezer Tops)	Hai nến hoặc nhiều hơn, với giới hạn trên gần như cùng một mức	Tín hiệu điều chỉnh
	Các đáy kẹp (Tweezer Bottoms)	Hai nến hoặc nhiều hơn, với giới hạn dưới gần như cùng một mức	Tín hiệu điều chỉnh

Lý thuyết và cách áp dụng phân tích mô hình nến được mô tả chi tiết trong cuốn sách “Khóa học về Mô hình nến” (2003) của Steven Nison. Cuốn “21 Mô hình nến mà mọi nhà kinh doanh nên biết” (2006) của Melvin Pasternak dành cho những người muốn nghiên cứu sâu hơn về các mô hình giá chính và ứng dụng của chúng trong giao dịch. Một trang thông tin rất phổ biến khác là http://www.investopedia.com cũng cung cấp những mô tả và ví dụ cho các mô hình giá hình nến.